Uống sắt có tác dụng gì? Bật mí những đối tượng cần bổ sung sắt

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Lương Thảo - Viện Dinh dưỡng VHN Bio. 

Sắt là khoáng chất vi lượng cần phải bổ sung hàng ngày thông qua chế độ ăn uống thông thường, thậm chí qua thực phẩm chức năng để đảm bảo chức năng sinh lý cũng như cải thiện một số tình trạng bệnh. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu uống sắt có tác dụng gì và những đối tượng nào cần phải uống thêm sắt và bổ sung sắt cho trẻ. Câu trả lời sẽ được bật mí ngay sau đây

1. Sắt là gì? Tầm quan trọng của sắt đối với sức khỏe

Tương tự như những nguyên tố vi lượng khác, sắt có vai trò hết sức quan trọng với cơ thể con người. Hãy cùng điểm qua một số vai trò quan trọng của sắt đối với sức khỏe được kể tới sau đây:

1.1. Sắt là gì?

Sắt là một khoáng chất tự nhiên cần thiết cho sức khỏe của con người. Sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất, tăng trưởng, phát triển của cơ thể và vận chuyển oxy khắp cơ thể. 

Sắt có sẵn trong nhiều loại thực phẩm và được bổ sung thông qua chế độ ăn uống có hai dạng chính là heme và non-heme. Trong đó, sắt heme được tìm thấy trong các loại thịt và nội tạng của động vật còn sắt non-heme được tìm thấy trong rau và các loại hạt.

1.2. Tầm quan trọng của sắt đối với sức khỏe

Từ thời cổ đại, con người đã nhận ra vai trò đặc biệt của sắt đối với sức khỏe và bệnh tật. Tuy nhiên, mãi đến năm 1932, các nhà khoa học mới tìm được bằng chứng thuyết phục về tầm quan trọng của sắt đối với cơ thể. Những vai trò quan trọng của sắt có thể kể tới bao gồm:

- Sắt tham gia vào quá trình vận chuyển oxy đi khắp cơ thể

Sắt là thành phần quan trọng của Hemoglobin, thành phần chính của hồng cầu. Hemoglobin trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ quan khác trong cơ thể. Khi cơ thể thiếu sắt sẽ làm giảm số lượng và kích thước hồng cầu có thể dẫn tới tình trạng thiếu máu do thiếu sắt và gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, nhợt nhạt, khó thở, đau đầu, tim đập nhanh và suy giảm miễn dịch.

- Sắt cần thiết cho sự phát triển của hệ thần kinh

Sắt còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của hệ thần kinh trung ương và thần kinh ngoại ngoại biên. Sắt tham gia vào quá trình vận chuyển oxy đến khắp cơ thể, trong đó có hệ thần kinh. Sắt còn là một yếu tố quan trọng trong quá trình tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin và noradrenalin. Các chất dẫn truyền thần kinh này có ảnh hưởng đến các chức năng như tâm trạng, học tập, nhớ và tập trung,... Ngoài ra, sắt cũng là một thành phần của bao myelin, lớp bọc xung quanh các sợi thần kinh để bảo vệ và tăng tốc độ truyền xung thần kinh. 

Khi cơ thể thiếu sắt, hệ thần kinh có thể bị suy yếu và gây ra các vấn đề như rối loạn tâm lý, giảm khả năng tập trung và suy giảm chức năng não.

- Sắt tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng

Sắt là một thành phần của cytochrome, một chất có vai trò quan trọng trong chu trình Krebs và chuỗi vận chuyển electron, hai quá trình sinh ra ATP, nguồn năng lượng cho các hoạt động sinh lý của cơ thể. Do đó, sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng của của cơ thể.

Khi cơ thể thiếu sắt, quá quá trình chuyển hóa năng lượng có thể bị ảnh hưởng dẫn tới thiếu ATP. Khi đó, các quá trình sinh hóa trong cơ thể sẽ bị gián đoạn và dẫn đến các hậu quả như mệt mỏi, đau đầu, khó thở và suy giảm chức năng của các cơ quan.

- Sắt cần thiết cho sự phát triển của thai nhi

Sắt là một khoáng chất quan trọng cho sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ. Sắt giúp tạo ra hồng cầu cho cả mẹ và thai nhi, duy trì lượng máu cần thiết cho sự trao đổi chất và khí oxy giữa mẹ và con. Mặt khác, sắt cũng tham gia vào sự phát triển của não bộ và hệ thần kinh của thai nhi. Khi mẹ thiếu sắt, thai nhi có nguy cơ bị sinh non, cân nặng thấp khi sinh, chậm phát triển trí tuệ và thể chất.

- Sắt là thành phần quan trọng của nhiều loại enzym trong cơ thể

Sắt không chỉ là một thành phần của hemoglobin và cytochrome, mà còn là một yếu tố cấu trúc hoặc điều hòa của nhiều loại enzym khác trong cơ thể. Các enzym này có vai trò trong các quá trình sinh học như tổng hợp DNA, tham gia các quá trình oxy hóa khử, phản ứng miễn dịch và phản ứng viêm của cơ thể. Một số enzym có chứa sắt là có thể kể tới là ribonucleotide reductase, catalase, peroxidase, superoxide dismutase và cytochrome P450. Thiếu sắt có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các enzym này, gây rối loạn chức năng của các tế bào và cơ quan.

Để tìm hiểu về cách bổ sung sắt cho cơ thể một cách an toàn, hiệu quả, hãy nhấc máy và kết nối ngay với đội ngũ chuyên gia của Viện Dinh dưỡng VHN Bio để được tư vấn chính xác nhất nhé!

2. Uống sắt có tác dụng gì?

Sắt có vai trò hết sức quan trọng với sức khỏe con người. Vậy uống sắt có tác dụng gì? Hãy cùng tham khảo một số lợi ích của việc uống sắt sau đây.

2.1. Uống sắt giúp duy trì lượng sắt bình thường trong máu

Viên uống sắt thường được dùng để điều trị hoặc ngăn ngừa tình trạng thiếu sắt trong cơ thể. Uống sắt giúp bổ sung sắt cho cơ thể, từ đó suy trì lượng sắt bình thường cho cơ thể, ngăn ngừa và cải thiện các biểu hiện của việc thiếu sắt.

2.2. Uống sắt giúp cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt là tình trạng thiếu máu do cơ thể không đủ sắt để tạo hồng cầu dẫn tới thiếu máu. Khi được chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt, thường bác sĩ sẽ kê đơn thuốc uống có chứa sắt để bổ sung sắt cho cơ thể nhằm cung cấp đủ lượng sắt cho cơ thể. Nhờ đó cơ thể có đủ lượng sắt để sinh ra lượng hồng cầu đáp ứng đủ cho cơ thể.

2.3. Uống sắt giúp cơ thể và não bộ trẻ em phát triển bình thường

Sắt không chỉ là khoáng chất quan trọng cho quá trình tạo máu, mà còn là yếu tố cần thiết cho sự phát triển não bộ và các chức năng nhận thức của trẻ em. Thiếu sắt ở trẻ em có thể gây ra suy giảm khả năng học tập, tập trung và ghi nhớ. Uống sắt có thể giúp trẻ em bổ sung đủ lượng sắt cho não bộ và hỗ trợ quá trình hình thành các con đường thần kinh mới, từ đó giúp tăng cường sự tập trung và giảm thiểu sự suy giảm trí nhớ ở trẻ.

2.4. Uống sắt hỗ trợ tăng cường sức khỏe cơ bắp

Sắt là một yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất myoglobin, một loại protein trong cơ bắp, có chức năng lưu trữ và vận chuyển oxy cho các tế bào cơ. Nếu thiếu sắt, myoglobin sẽ giảm và gây ra suy giảm khả năng vận động, co cơ và chịu đựng của cơ bắp . Uống sắt có thể giúp tăng cường co cơ và nâng cao hiệu suất thể thao.

2.5. Uống sắt giúp giảm tình trạng bầm tím

Sắt cũng có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và phục hồi mô. Khi cơ thể thiếu sắt, quá trình đông máu bị ảnh hưởng, dẫn tới dễ xuất hiện các vết bầm tím và vết thương chậm lành.

2.6. Uống sắt giúp giải độc não và cơ thể

 Sắt là một chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng ngăn chặn các gốc tự do gây hại cho các tế bào. Uống sắt có thể giúp bảo vệ não và cơ thể khỏi các tác nhân gây ô nhiễm, viêm nhiễm và lão hóa.

2.7. Uống sắt giúp tăng cường khả năng miễn dịch

Sắt là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Sắt giúp kích hoạt các tế bào miễn dịch như lymphocyte và macrophage, có vai trò trong việc phát hiện và tiêu diệt các vi khuẩn, virus và nấm gây bệnh.

3. Bật mí những đối tượng cần bổ sung sắt

Mặc dù sắt có vai trò hết sức quan trọng với cơ thể, nhưng nhiều người vẫn chưa dành nhiều sự quan tâm đến tình trạng sắt cho cơ thể. Có những đối tượng dễ bị thiếu sắt hơn những những người khác. Những đối tượng cần bổ sung sắt có thể kể đến bao gồm:

3.1. Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai thường được bác sĩ chỉ định uống sắt. Vậy uống sắt có tác dụng gì trong thai kỳ? Khi mang thai, quá trình sản xuất hồng cầu của người mẹ tăng lên dẫn tới tăng nhu cầu về sắt do sắt là một trong những nhân tố quan trọng tham gia vào quá trình sản hồng cầu. Có sự tăng nhu cầu về sắt ở người mẹ trong thời kỳ mang thai để nhằm đáp ứng nhu cầu của thai nhi và nhau thai để thực hiện quá trình vận chuyển khí oxy cũng như góp phần phát triển não bộ của thai nhi. Mặt khác, nếu thiếu sắt trong thời kỳ mang thai có thể làm tăng nguy cơ tử ving ở mẹ và trẻ sơ sinh, có thể dẫn tới sinh non hoặc trẻ sơ sinh nhẹ cân. 

3.2. Trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh, đặc biệt là những trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có mẹ bị thiếu sắt có nguy cơ bị thiếu sắt cao là đối tượng rất cần thiết để bổ sung sắt. Sắt là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển não bộ và thể chất của trẻ. Thiếu sắt ở trẻ sơ sinh có thể gây ra các biến chứng như chậm lớn, suy dinh dưỡng, rối loạn hành vi và học tập. Vì vậy, trẻ sơ sinh cũng là một đối tượng cần được bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ.

3.3. Phụ nữ bị rong kinh hoặc chảy máu nhiều trong thời kỳ kinh nguyệt

Phụ nữ bị rong kinh hoặc chảy máu nhiều trong thời kỳ kinh nguyệt có thể mất đi lượng máu lớn, dẫn tới giảm lượng hồng cầu và huyết sắc tố trong máu từ đó dẫn tới lượng sắt trong cơ thể không đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này có thể gây ra thiếu máu do thiếu sắt và các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, da xanh xao, móng tay yếu.

3.4. Người hiến máu thường xuyên

Người hiến máu thường xuyên có nguy cơ thiếu sắt cao hơn người bình thường, vì mỗi lần hiến máu sẽ mất đi một lượng sắt đáng kể, dẫn tới lượng sắt dự trữ trong cơ thể của người hiến máu thường xuyên thấp hơn so với người bình thường. Do đó, người hiến máu cần bổ sung sắt đặc biệt là sau khi hiến máu để thúc đẩy quá trình tăng sinh hồng cầu, bù đắp lại lượng máu đã hiến cho cơ thể.

3.5. Người bị ung thư

Người bị ung thư thường có hàm lượng sắt trong máu giảm do nhiều nguyên nhân, như chế độ ăn kém, rối loạn hấp thu sắt, chảy máu do điều trị,  do khối u hoặc do tác dụng phụ của thuốc hóa trị hoặc xạ trị. Thiếu sắt ở người bị ung thư có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, suy nhược, khó thở, tim đập nhanh, giảm khả năng miễn dịch và làm chậm quá trình phục hồi sau điều trị. Vì vậy, người bị ung thư cần được kiểm tra và bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ.

3.6. Người bị rối loạn tiêu hóa hoặc đã từng phẫu thuật đường tiêu hóa

Người bị rối loạn tiêu hóa như viêm loét dạ dày, viêm đại tràng, viêm ruột non hoặc đã từng phẫu thuật đường tiêu hóa như cắt bỏ một phần dạ dày hoặc ruột non có thể gặp khó khăn trong việc hấp thu sắt từ thực phẩm hoặc thuốc. Điều này có thể dẫn đến thiếu sắt ở những người rối loạn tiêu hóa hoặc từng phẫu thuật đường tiêu hóa. Vì vậy, đây là một trong những đối tượng cần bổ sung sắt cho cơ thể.

3.7. Người bị suy tim

Bổ sung sắt là một phương pháp điều trị thiếu máu cho người bị suy tim. Sắt giúp tăng sản xuất hemoglobin và hồng cầu, cải thiện vận chuyển oxy và dinh dưỡng cho các mô và cơ quan. Bổ sung sắt có thể giảm các triệu chứng của thiếu máu và suy tim, nâng cao chất lượng cuộc sống và chức năng tim. Suy tim mạn tính có thể gây ra thiếu máu do giảm sản xuất hồng cầu hoặc tăng tiêu hao hồng cầu, gây ra các triệu chứng như nhợt nhạt, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, hoặc nhịp tim nhanh.

4. Liều lượng sắt cần bổ sung ở từng giai đoạn

Hằng ngày, một lượng sắt sẽ được đào thải ra khỏi cơ thể thông qua các tế bào chết, mồ hôi, nước tiểu, phân, … Vì vậy, chúng ta cần bù đắp lại lượng sắt đã bị mất mỗi ngày. Tuy nhiên, lượng sắt cần bổ sung sẽ thay đổi tùy theo độ tuổi và giới tính. Theo khuyến cáo, lượng sắt cần bổ sung hàng ngày như sau:

- Trẻ em từ 3 - 6 tháng tuổi: 6.6mg/ngày

- Trẻ em từ 6 - 12 tháng tuổi: 8.8mg/ngày

- Nam từ 10 - 18 tuổi: 12mg/ngày

- Nam trưởng thành: 10mg/ngày

- Nữ giới trưởng thành: 15mg/ngày

- Nữ giới sau mãn kinh: 10mg/ngày

- Phụ nữ có thai: 45mg/ngày

Ngoài ra trong các trường hợp bệnh lý hoặc rối loạn hấp thu sắt cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và dược sĩ trước khi quyết định lượng sắt cần bổ sung hàng ngày.

5. Những lưu ý quan trọng khi bổ sung sắt

Bổ sung sắt là một trong những biện pháp quan trọng để cân bằng dinh dường và duy trì cơ thể khỏe mạnh cũng như phòng ngừa và điều trị thiếu máu do thiếu sắt. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách bổ sung sắt hiệu quả và an toàn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi bổ sung sắt:

5.1. Nên bổ sung một lượng sắt vừa đủ, tránh dẫn tới tình trạng thừa sắt

Chỉ nên uống một lượng sắt vừa đủ theo nhu cầu và chỉ định của bác sĩ để tránh dẫn đến tình trạng thừa sắt. Vì sắt là yếu tố tạo ra gốc tự do có thể dẫn tới ung thư hoặc suy tim. Ngoài ra, thừa sắt có thể bao gồm mệt mỏi, yếu người, da đậm màu hoặc có màu đồng, đau khớp, đau bụng,... Việc thừa sắt cũng có thể ảnh hưởng tới thai nhi nếu xảy ra ở phụ nữ mang thai.

5.2. Thời điểm uống bổ sung sắt trong ngày

Nên uống thuốc bổ sắt vào buổi sáng hoặc trưa, khi dạ dày đang trống hoặc ít thức ăn. Điều này giúp tăng khả năng hấp thu sắt và giảm nguy cơ gây kích ứng dạ dày. Nếu uống thuốc bổ sắt gây khó chịu dạ dày, có thể uống cùng với một ít thức ăn nhẹ hoặc nước ép trái cây.

5.3. Việc uống bổ sung sắt và ăn một số thực phẩm khác

Nên kết hợp bổ sung sắt với các loại thực phẩm giàu vitamin C, như cam, chanh, dâu, kiwi... Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt từ thực phẩm và thuốc bổ. 

Ngược lại, nên hạn chế các loại thực phẩm có chất ức chế hấp thu sắt, như trà, cà phê, sữa, đồ chua...

5.4. Tương tác với các thuốc trong quá trình uống bổ sung sắt

- Khi sử dụng các thuốc ức chế bơm proton ví dụ như Omeprazol, Lansoprazol, Pantoprazol, Dexlansoprazole, Esomeprazol,… sẽ làm giảm độ acid trong dạ dày dẫn tới giảm hấp thu sắt do acid dạ dày đóng vai trò quan trọng việc hấp thu sắt. 

- Việc uống sắt đồng thời với các thuốc như Levodopa để điều trị Parkinson hay Levothyroxin để điều trị chứng suy giáp, bướu cổ và ung thư tuyến giáp sẽ làm giảm lượng thuốc được hấp thu, có thể gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

5.5. Các tác dụng phụ có thể gặp khi uống sắt

Uống sắt có thể gặp một số tác dụng phụ như buồn nôn, đầy bụng, tiêu chảy hoặc táo bón,... Nếu có biểu hiện nghiêm trọng hoặc kéo dài, nên ngừng uống thuốc và đi khám bác sĩ ngay lập tức.

6. Sản phẩm bổ sung sắt an toàn, hiệu quả được ưa chuộng trên thị trường 

Sắt là một loại vi chất không thể thiếu đối với sức khỏe con người. Việc bổ sung sắt không chỉ được thực hiện qua chế độ ăn uống hàng ngày mà cần kết hợp với các loại sản phẩm uống chứa sắt để đảm bảo nhu cầu hàm lượng sắt cơ thể. 

6.1. Sản phẩm bổ sung sắt cho bà bầu và người thiếu máu

Mamavica Bio Iron & DHA là sản phẩm kết hợp bộ ba vi chất vàng thiết yếu cho bà bầu được chiết xuất từ các nguyên liệu hữu cơ tự nhiên: Sắt từ mầm đậu đen, DHA từ dầu cá nhập khẩu Nauy và Acid Folic được kiểm chứng quốc tế. 

Mamavica Bio Iron & DHA tự hào tiên phong ứng dụng công nghệ Bio Organic được nghiên cứu kỹ lưỡng bởi các chuyên gia của Viện dinh dưỡng thông minh VHN Bio đem lại một công thức đột phá tối ưu.

Trong Mamavica, các vi chất và dưỡng chất đều được kiểm chứng, kiểm nghiệm và có nguồn gốc rõ ràng:

- Vi chất Sắt hữu cơ sinh học chiết xuất từ mầm đậu đen ra đời dựa trên sự đúc kết từ 200 nghiên cứu khoa học, 100 bằng sáng chế và 70 thử nghiệm lâm sàng đã được kiểm chứng và công bố bởi Albion Human Nutrition - USA.  Sắt hữu cơ sinh học được chiết xuất 100% từ mầm đậu đen nhờ công nghệ Bio - Organic không gây táo bón, không nóng trong, hấp thu lên đến 90%, sinh khả dụng tuyệt đối đem lại hiệu quả cao mặc dù hàm lượng thấp, rất an toàn cho mẹ bầu và thai nhi.

- DHA tinh khiết và EPA được kết hợp theo tỷ lệ vàng, chiết xuất từ dầu cá tự nhiên nhập khẩu từ Nauy hiệp đồng công dụng giúp giảm các nguy cơ sinh non, loãng xương ở mẹ và phát triển tối ưu hệ thống thần kinh cũng như não bộ của thai nhi, ví dụ như tín hiệu dopaminergic.

- Acid Folic (Vitamin B9): Vitamin B9 được chứng nhận quốc tế về an toàn giúp đảm bảo sức khỏe cho mẹ và sự phát triển toàn diện cho thai nhi.

6.2. Sản phẩm bổ sung sắt cho trẻ nhỏ

Thành phần: 

- Sắt: có nguồn gốc từ mầm đậu đen. Vi khoáng Sắt sinh học trong SMARTY hấp thu lên đến 90%. Hấp thu gấp 6 lần Sắt Sulfate; gấp 3,5 lần Sắt Gluconate.

- Đồng: có nguồn gốc từ mầm đậu xanh giúp cơ thể tăng cường hấp thu và sử dụng sắt trong quá trình tạo máu.

- Tập hợp các vitamins nhóm B và vitamin C: được sản xuất bởi hãng DSM – Thụy Sỹ. Giúp cơ thể tối ưu hóa việc sử dụng sắt chống mệt mỏi, chuyển hóa tốt nhất lượng thức ăn đưa vào cơ thể, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, ăn ngon miệng.

- Dịch chiết thanh long đỏ, dịch chiết lô hội: đều là nguồn nguyên liệu từ thiên nhiên. 

SMARTY sở hữu những ưu điểm vượt trội, được các chuyên gia đánh giá cao, được hàng vạn bà mẹ Việt tin dùng:

- SMARTY được nghiên cứu và tạo ra nhờ ứng dụng Công nghệ sinh học Bio Organic hiện đại theo quy trình sản xuất của Hoa Kỳ, tạo ra nguồn nguyên liệu hữu cơ sinh học đạt chuẩn, hàm lượng dưỡng chất gấp hơn 1.000 lần so với tự nhiên.

- Vi khoáng sinh học (Sắt Bio Organic, Đồng Bio Organic) hấp thu lên đến 90%, gấp 3,33 lần so với khoáng hữu cơ tổng hợp (hóa học). Không gây nóng trong, không gây táo bón.

- Tổ hợp vitamin nhóm B, vitamin C được nhập khẩu từ DSM Nutritional Products Malaysia theo tiêu chuẩn châu Âu.

- Sản phẩm có thành phần 100% tự nhiên an toàn lành tính, không để lại tồn dư, tự đào thải hết lượng dư thừa sau 10 tiếng.

- Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ, dược sĩ đồng hành 1-1 trong suốt quá trình sử dụng.

- Sản phẩm đã được Bộ Y Tế kiểm định đạt 100% điểm chất lượng và độ hiệu quả, được cấp phép lưu hành trên toàn quốc.

- Sản xuất tại nhà máy dược phẩm công nghệ cao với tiêu chuẩn WHO - GMP.

Uống sắt là một biện pháp quan trọng để bổ sung khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Tuy nhiên, bạn cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ về liều lượng và thời gian uống thuốc sắt để đảm bảo an toàn và hiệu quả. 

Để hiểu rõ hơn về việc uống sắt hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, mẹ vui lòng liên hệ tới tổng đài chăm sóc sức khỏe 0247.1060.666 hoặc Zalo 0936.65.35.45 để gặp bác sĩ/ dược sĩ của Viện Dinh dưỡng VHN Bio hỗ trợ tư vấn miễn phí. Hoặc tìm hiểu thêm thông qua website: http://vhnbio.vn / Fanpage: Dinh dưỡng thông minh VHN Bio.