Nguyên nhân trẻ biếng ăn là gì và làm sao để cải thiện?

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Lương Thảo - Viện Dinh dưỡng VHN Bio. 

Biếng ăn là tình trạng thường thấy ở trẻ nhỏ, khiến nhiều ba mẹ đau đầu đi tìm giải pháp. Để cải thiện tốt nhất cho con, trước hết ba mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân trẻ biếng ăn là gì?

Biếng ăn là một dạng rối loạn ăn uống ở trẻ với các biểu hiện: trẻ không chịu ăn, che miệng, ngậm miệng hoặc quay mặt đi khi mẹ đút thức ăn; trẻ ngậm thức ăn, kéo dài thời gian ăn; la khóc, trốn khi đến bữa ăn,... Biếng ăn kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, trẻ có nguy cơ cao suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển cả thể chất và trí não. Làm sao để cải thiện biếng ăn ở trẻ là mối quan tâm hàng đầu của các bố mẹ bỉm. Bài viết này, Chuyên gia VHN Bio sẽ giải đáp nguyên nhân trẻ biếng ăn và cách khắc phục cùng ba mẹ.

Có rất nhiều lý do khiến một em bé biếng ăn, các nguyên nhân phổ biến được chia thành 4 nhóm như sau:

1. Nguyên nhân trẻ biếng ăn do bệnh lý

Trẻ có thể biếng ăn do ảnh hưởng của các bệnh lý mạn tính hoặc bệnh cấp tính khác nhau.

1.1. Trẻ bị ốm

Dù là người lớn hay trẻ em thì khi ốm đều mất cảm giác ngon miệng và thường chán ăn. Khi trẻ ốm, cơ thể thường rất yếu và mệt mỏi, lại thiếu hụt chất nên sẽ từ chối thức ăn. Chưa kể, ở trẻ nhỏ lại thường xuyên mắc các bệnh viêm đường hô hấp (viêm mũi họng, viêm phế quản, viêm phổi,...) hay loạn khuẩn đường ruột vì hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.

Điển hình cho các triệu chứng là đau họng, sưng tấy có thể đi kèm sốt. Thử tưởng tượng bản thân mình trong trạng thái sức khỏe như vậy thì việc ăn uống cũng thật khó khăn huống chi là trẻ nhỏ.

Cách khắc phục:

-  Mẹ nên cho trẻ ăn những món con thích có mùi vị và màu sắc hấp dẫn, cho ăn nhiều hơn ngày thường nhưng tuyệt đối không ép con. Thức ăn dạng lỏng và mềm sẽ giúp con tiêu hóa dễ dàng hơn.

-  Đảm bảo cho con uống đủ nước, có thể là nước ép trái cây giàu vitamin với trẻ trên 1 tuổi. Với các bé nhỏ còn bú mẹ thì mẹ tăng lượng sữa cho con để bù đắp dinh dưỡng.

-  Giữ gìn vệ sinh cơ thể sạch sẽ, vệ sinh răng miệng; thường xuyên dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát... để giảm thiểu tối đa các tác nhân gây bệnh.

> XEM THÊM:

- Con biếng ăn mẹ phải làm sao? Mách mẹ cách trị trẻ biếng ăn nằm lòng

- Trẻ biếng ăn chậm lớn, đâu là điều mẹ nên và không nên làm?

- “Tất tần tật” những điều bố mẹ cần biết về tình trạng bé biếng ăn

1.2. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa

Do hệ tiêu hóa còn non nớt nên trẻ dễ gặp các rối loạn tiêu hóa: táo bón, tiêu chảy,... trẻ đau bụng, nôn và buồn nôn. Các tình trạng này đều khiến cơ thể mệt mỏi và không muốn ăn.

Đôi khi, rối loạn tiêu hóa có thể do dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm. Mẹ cần tuyệt đối cẩn thận với các thực phẩm khó tiêu hóa và có tính dị ứng cao như: thịt bò, trứng, sữa, sữa đậu nành và các loại hạt. 

Cách khắc phục: Thường con sẽ ăn trở lại sau vài ngày khi giải quyết được vấn đề rối loạn tiêu hóa. Trong lúc điều trị, mẹ chăm sóc trẻ theo hướng dẫn ở trên.

2. Nguyên nhân trẻ biếng ăn do tâm lý

Nhiều yếu tố từ môi trường và ba mẹ có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ và làm cho trẻ biếng ăn.

2.1. Thay đổi môi trường sống đột ngột

Khi bé bắt đầu đi học hoặc thay đổi người chăm sóc, chỗ ở sẽ khiến bé không kịp thích nghi với lối sinh hoạt mới. Tiếp xúc với người lạ, thay đổi khẩu vị thức ăn ảnh hưởng đến tinh thần của trẻ và khiến trẻ trở nên chán ăn.

Cách khắc phục: 

- Ba mẹ nên thay đổi môi trường của trẻ một cách từ từ. Ví dụ khi bé đến tuổi đi học, trước đó ba mẹ đưa con đến trường lớp khoảng 2 - 3 tiếng mỗi ngày để con quen dần với cô giáo và bạn bè. Hoặc ba mẹ có thể dành thời gian 1 ngày ở trường cùng con.

- Điều chỉnh thực đơn ở nhà dựa theo thực đơn ở lớp của bé để giúp bé nhanh chóng làm quen với bữa ăn ở lớp 

2.2. Trẻ bị dụ ăn, ép ăn

Đây là nguyên nhân trẻ biếng ăn tâm lý phổ biến nhất. Lo lắng vì con nhẹ cân, ăn không đủ nên ba mẹ thường có xu hướng ép trẻ ăn hoặc tìm cách để con ăn nhiều nhất có thể. Nếu ba mẹ cho con ăn bằng những cách dụ ăn, đánh lừa thì bé không được ăn chủ động dẫn đến ức chế men tiêu hóa, con không cảm nhận được mùi vị thức ăn và lâu dần dẫn đến biếng ăn. 

Mặc khác, ba mẹ ép trẻ ăn, thậm chí là to tiếng, la mắng trẻ sẽ tạo tâm lý sợ sệt, căng thẳng mỗi khi đến giờ ăn. Ăn đã không còn là trải nghiệm thú vị với con nữa.

Cách khắc phục:

- Thay vì ép trẻ ăn, ba mẹ hãy tôn trọng mức ăn của trẻ, cho con ăn theo nhu cầu, nghĩa là cho ăn khi trẻ muốn và dừng bữa khi trẻ không muốn ăn nữa. Điều này sẽ giúp cho trẻ không còn cảm thấy sợ mỗi khi đến giờ ăn. Nếu bố mẹ lo lắng lượng ăn của con quá ít, mẹ có thể chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa hoặc cho bé thêm bữa phụ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ.

- Ba mẹ nên cho con ăn cùng với cả nhà để con cảm nhận được không khí vui vẻ của bữa ăn và tâm lý của bé sẽ cải thiện rõ rệt, muốn ăn nhiều hơn khi thấy mọi người ăn.

3. Nguyên nhân trẻ biếng ăn do chế độ ăn uống

Những sai lầm trong chuẩn bị thức ăn ăn dặm cho con, cách cho con ăn có thể là nguyên nhân trẻ biếng ăn.

3.1. Thức ăn không hợp khẩu vị

Cũng giống như người lớn, trẻ có sở thích và khẩu vị riêng của mình, cũng biết lựa chọn thức ăn nên việc từ chối ăn những món mình không thích là bình thường. Hoặc nếu được cho ăn quá nhiều lần một món ăn, trẻ cũng trở nên không còn hứng thú nữa.

Cách khắc phục:

Khi bé tập ăn dặm, mẹ nên cho bé thử nhiều loại thức ăn để biết được khẩu vị của trẻ. Mẹ cũng không nên chỉ cho bé ăn những món mình thích mà cần đa dạng thực đơn để đảm bảo dinh dưỡng. Mẹ cần biến tấu món ăn một cách khéo léo, thay đổi cách chế biến, bày trí để trẻ hứng thú và ăn tốt hơn.

3.2. Cấu trúc thức ăn không phù hợp

Cấu trúc thức ăn dặm cần đảm bảo phù hợp với độ tuổi của trẻ, nếu không sẽ khiến trẻ biếng ăn và không hoàn thiện được kỹ năng ăn uống. Điển hình và việc cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn hay tăng thô không đúng cách, cho con ăn cháo nhuyễn quá lâu dù đã hơn 1 tuổi thường gặp ở nhiều gia đình.

Cách khắc phục:

Cấu trúc thức ăn và cách chế biến cần phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ: 

- Từ 5,5 - 6 tháng tuổi: cấu trúc dạng mịn, rây nhuyễn, có độ loãng, nhiều nước.

- Từ 7 - 9 tháng tuổi: cấu trúc dạng đặc hơn, ít loãng, có hình khối (không cần rây).

- Từ 10 - 12 tháng tuổi: cấu trúc dạng cơm nát (cơm nấu dẻo cà nát); thịt cá có thể cà hoặc xé nát; rau củ cắt nhỏ, lát mỏng.

- Từ 12 tháng trở đi có thể cho trẻ ăn cơm mềm bình thường.

Khi chuyển cấu trúc thức ăn cho con cần thay đổi từ từ, tốt nhất nên xen kẽ giữa cấu trúc mới và cấu trúc cũ.

3.3. Không có kỷ luật bàn ăn

Một trong những nguyên nhân trẻ biếng ăn, lười ăn là do không được xây dựng được kỷ luật và thói quen ăn uống khoa học. Ba mẹ cần chú ý các vấn đề sau để cải thiện biếng ăn cho con:

- Không cho trẻ ăn vặt gần bữa ăn vì khi chiếc dạ dày nhỏ của con đã đầy thì con không còn hứng thú với bữa chính nữa.

- Không cho trẻ ăn rong; không dùng tivi, điện thoại để dụ trẻ ăn. Việc ăn thụ động như vậy vừa ức chế men tiêu hóa, trẻ không cảm nhận được mùi vị thức ăn lâu dần dẫn đến biếng ăn.

- Không kéo dài thời gian ăn uống. Bữa ăn chỉ nên kéo dài tối đa 30 phút, nếu trẻ không ăn ba mẹ dọn đi và không cho ăn lại đến bữa tiếp theo.

4. Trẻ biếng ăn sinh lý

Ở những giai đoạn phát triển nhất định, cơ thể sẽ tập trung cho việc phát triển kỹ năng mới: biết đi, biết bò, mọc răng,... và trẻ sẽ trở nên biếng ăn. Đặc biệt nếu trẻ mọc răng, nướu sưng tấy và lợi nứt ra khiến trẻ đau, khó chịu nên thường từ chối các bữa ăn. Thường thì biếng ăn sinh lý sẽ chỉ kéo dài vài ngày đến 1 tuần là trẻ sẽ ăn bình thường trở lại.

Cách khắc phục:

- Ba mẹ để ý và quan sát các giai đoạn phát triển của con để sớm nhận biết nguyên nhân con biếng ăn.

- Thời gian này nên cho con ăn theo nhu cầu và sở thích của mình, chia nhỏ các bữa ăn, cho bú nhiều hơn để đảm bảo dinh dưỡng. Tuyệt đối không ép con ăn nhé ba mẹ.

Trẻ biếng ăn, thấp còi, kém hấp thu dưỡng chất, chậm tăng cân..., ba mẹ chưa có phương pháp cải thiện cho con hãy đăng ký nhận tư vấn miễn phí ngay tại đây từ các chuyên gia dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng VHN Bio nhé!

5. Nguyên nhân trẻ biếng ăn do thiếu chất 

Vấn đề này thường xuất hiện sau một đợt con ốm, hoặc do chế độ ăn mất cân bằng dinh dưỡng kéo dài. Các vitamin A, B, C hay vi chất kẽm, sắt,... thiếu hụt vừa ảnh hưởng đến vị giác khiến trẻ ăn không ngon miệng vừa ảnh hưởng đến sự phát triển cả về thể chất và trí não

Cách khắc phục:

- Chế độ ăn cần đa dạng thực phẩm và cân bằng các nhóm chất tinh bột - chất đạm - chất béo - chất xơ và bổ sung vitamin, khoáng chất.

- Mẹ có thể bổ sung thêm các thực phẩm chức năng dạng siro hoặc cốm để bù đắp dinh dưỡng thiếu hụt cho con.

6. Scumin Gold - Phương pháp giúp trẻ ăn ngon, tăng cường tiêu hóa hiệu quả

Cốm Scumin Gold là giải pháp hỗ trợ giúp mẹ giải quyết triệt để biếng ăn ở trẻ dù nguyên nhân trẻ biếng ăn là gì. Đây là phiên bản cải tiến của cốm Scumin đã được tin dùng trên thị trường nhiều năm qua. 

Scumin Gold giúp con cải thiện vị giác, ăn ngon miệng, tiêu hóa tốt và tăng cường sức khỏe nhờ sự kết hợp của Kẽm hữu cơ sinh học từ mầm đậu xanh, bộ vitamin nhóm B và C nhập khẩu từ tập đoàn SternVit (Đức) cùng Lysin. Đây là sản phẩm được nghiên cứu và sản xuất bởi  Viện Dinh dưỡng VHN Bio, ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại Bio Organic Hoa Kỳ dựa trên nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam. Scumin Gold giúp con bù đắp thiếu hụt dinh dưỡng và có thể dùng như một bữa phụ dinh dưỡng, được nhiều chuyên gia nhi khoa như PGS.TS.BS Nguyễn Tiến Dũng, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, ThS.BS Lê Thị Hải đánh giá cao về tính an toàn và hiệu quả.

Để tìm hiểu kỹ hơn về sản phẩm Scumin Gold hay giải đáp bất cứ thắc mắc nào về vấn đề sức khỏe của con, mẹ vui lòng liên hệ tới tổng đài chăm sóc sức khỏe 0247.1060.666 để gặp bác sĩ/ dược sĩ của Viện Dinh dưỡng VHN Bio và được hỗ trợ tư vấn miễn phí. Hoặc tìm hiểu thêm thông qua website: http://vhnbio.vn / Fanpage: Dinh dưỡng thông minh VHN Bio. Sản phẩm được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng.