Những điều mẹ cần biết về hội chứng bất dung nạp lactose ở trẻ

Trong quá trình phát triển của trẻ, đôi khi trẻ sẽ có nguy cơ mắc phải hội chứng “bất dung nạp lactose" - một tình trạng bệnh lý thiếu hoặc không có khả năng tiêu hóa lactose (đường sữa), một loại đường tìm thấy trong sữa và các chế phẩm từ sữa, kể cả sữa mẹ. Tại sao lại như vậy, và có phương pháp nào giải quyết vấn đề này hay không? Hãy cùng VHN Bio đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

1. Hội chứng “bất dung nạp lactose" là gì?

Hội chứng bất dung nạp lactose (lactose intolerance) xảy ra khi trẻ ăn hay uống các sản phẩm từ sữa mà không thể tiêu hóa hoàn toàn đường (loại lactose) trong sữa. Lactose là một loại đường phức tạp, chiếm 7% trong tất cả loại sữa từ sữa mẹ đến sữa công thức cho trẻ sơ sinh. Hậu quả là trẻ bị tiêu chảy, chướng bụng đầy hơi. Tình trạng kém hấp thu đường từ sữa thường vô hại, nhưng các triệu chứng của bệnh có thể gây cảm giác không thoải mái cho trẻ.

> XEM THÊM:

- Bố mẹ cần làm gì khi trẻ bị dị ứng thực phẩm?

- Những kiến thức mẹ không thể bỏ qua khi cho bé ăn dặm

- Thực chất “Siêu thực phẩm” là gì mà lại khiến bao người tìm kiếm

2. Nguyên nhân của hội chứng “bất dung nạp lactose"

Bất dung nạp lactose xảy ra khi ruột non của trẻ không sản xuất đủ lactase - một loại enzyme giúp tiêu hóa lactose (đường trong sữa). Thông thường, lactase biến lactose thành hai loại đường đơn giản gồm glucose và galactose, hai loại đường này sẽ được hấp thụ vào máu thông qua niêm mạc ruột.

Nếu thiếu lactase, lactose có trong thức ăn sẽ di chuyển vào đại tràng thay vì được chuyển hóa và hấp thu. Trong đại tràng, vi khuẩn tại đây sẽ tương tác với lactose không tiêu hóa, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng không dung nạp lactose.

Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bất dung nạp đường lactose:

2.1. Bất dung nạp lactose nguyên phát

Đây là chứng bệnh di truyền và rất phổ biến - khoảng 70% người mắc chứng không dung nạp đường lactose này. Bệnh này xảy ra khi các enzyme lactase trong đường ruột của bé bắt đầu giảm. Các triệu chứng thường bắt đầu xảy ra sau năm tuổi nhưng sẽ dễ nhận thấy hơn ở thanh thiếu niên và thanh niên. Trẻ em vẫn có thể dung nạp một lượng nhỏ đường lactose trong khẩu phần ăn hàng ngày.

2.2. Thiếu hụt lactase bẩm sinh (chứng rụng tóc)

Bệnh này có thể xảy ra nhưng rất hiếm, chỉ xảy ra đối với những đứa trẻ được sinh ra không có men lactase. Rối loạn này được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác theo cơ chế gen lặn, có nghĩa là cả hai bố mẹ đều phải có gen bệnh và cả hai đều truyền cho trẻ, dẫn đến trẻ sinh ra mắc khiếm khuyết di truyền này. Trẻ sinh non cũng có thể không dung nạp lactose vì nồng độ lactose không đủ.

2.3. Bất dung nạp lactose thứ phát

Hình thức bất dung nạp lactose này xảy ra khi ruột non giảm sản xuất lactase sau khi bị bệnh, chấn thương hoặc phẫu thuật liên quan đến ruột non. Trong số các bệnh liên quan đến bất dung nạp lactose thứ phát là bệnh celiac, loạn khuẩn và bệnh Crohn. Điều trị bệnh này cơ bản có thể khôi phục mức độ lactase và cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng, mặc dù có thể mất thời gian.

3. Các triệu chứng phổ biến

Hầu hết các triệu chứng bất dung nạp lactose diễn ra trong vòng nửa tiếng đến 2 giờ đồng hồ sau khi trẻ ăn sản phẩm làm từ sữa, bao gồm:

- Tiêu chảy có bọt.

- Chậm phát triển.

- Thỉnh thoảng ói mửa.

- Viêm da do hăm tã.

Đôi khi tình trạng bất dung nạp lactose bị nhầm lẫn với dị ứng thực phẩm ví dụ như dị ứng sữa bò. Những triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy ra máu hoặc chất nhầy, nổi mề đay và sưng tấy quanh mắt không phải là những triệu chứng của bệnh bất dung nạp lactose. Vậy nên mẹ hãy quan sát thật kỹ và tới gặp bác sĩ để được tư vấn cách xử lý phù hợp.

4. Các biện pháp chẩn đoán bệnh

Đây là hai cách chính để chẩn đoán bất dung nạp lactose:

- Kiểm tra hydro: phương pháp này kiểm tra lượng khí hydro trong hơi thở của trẻ. Trẻ bất dung nạp lactose có lượng hydro trong hơi thở cao hơn.

- Thiết lập chế độ ăn kiêng: mẹ thử loại bỏ thực phẩm có chứa lactose khỏi chế độ ăn uống của trẻ để xem liệu các triệu chứng có cải thiện hay không. Nếu các triệu chứng cải thiện, rất có thể các chế phẩm từ sữa đã gây bệnh cho trẻ. 

5. Các phương pháp điều trị bệnh

5.1. Điều trị bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh

Việc điều trị chứng bất dung nạp lactose ở trẻ thường phụ thuộc vào nguyên nhân. 

- Thiếu hụt men lactase bẩm sinh

Nếu bé bị thiếu men lactase bẩm sinh, mẹ hãy đưa bé tới các cơ sở y tế để được tư vấn điều trị đúng cách.

- Bất dung nạp lactose thứ phát

Đối với trẻ bú mẹ bị chứng bất dung nạp lactose thứ phát do viêm dạ dày ruột, mẹ nên tiếp tục cho bé bú và tránh ăn dặm thời điểm này. Sữa mẹ sẽ cung cấp cho bé nhiều kháng thể đường ruột, giúp bé dung nạp dần dần lactose hiệu quả hơn. Hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng hoặc đổi sang loại sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh ít lactose hoặc không có lactose. Nếu bé dưới sáu tháng, mẹ lưu ý tránh sử dụng sữa công thức làm từ đậu nành.

5.2. Điều trị bất dung nạp lactose ở thanh thiếu niên và thanh niên

Với thanh thiếu niên và thanh niên, mẹ không cần phải loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm chứa lactose, hãy để trẻ ăn thật ít và ăn những thực phẩm như:

- Pho mát, bơ.

- Sữa chua.

- Các chế phẩm từ đậu nành.

- Sữa tươi không đường.

- Bánh mì, ngũ cốc, trái cây, rau, thịt và các loại thực phẩm giàu protein.

Những thực phẩm dưới đây cần kiểm tra thật kỹ thành phần:

- Bánh quy, bánh ngọt.

- Mayonnaise.

- Socola sữa.

Trên đây là những thông tin quan trọng về hội chứng “bất dung nạp lactose" mẹ cần biết. Nắm vững những kiến thức này, mẹ sẽ không còn lo ngại mỗi khi bé có triệu chứng nêu trên. Để được hỗ trợ tư vấn về bệnh và bổ sung vi chất dinh dưỡng cho bé, xin vui lòng kết nối với chuyên gia của Viện Dinh dưỡng VHN Bio qua fanpage: Dinh dưỡng thông minh VHN Bio, hoặc tìm hiểu thêm thông tin qua website: http://vhnbio.vn hoặc liên hệ tới tổng đài chăm sóc sức khỏe của Viện: 0247.1060.666 hoặc Zalo 0936.653.545 để được các bác sĩ/dược sĩ tư vấn hỗ trợ miễn phí.

Nguồn tài liệu tham khảo từ Raisingchildren.net/