Cách uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu sao cho đúng và hiệu quả

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Lương Thảo - Viện Dinh dưỡng VHN Bio. 

Đăng ký tư vấn miễn phí: Tư Vấn 1-1 Cùng Bác Sĩ, Dược sĩ Viện Dinh Dưỡng Thông Minh

Sắt - canxi - DHA được biết đến là bộ ba dưỡng chất thiết yếu cho mẹ bầu trong quá trình mang thai. Các bác sĩ hay các chuyên gia dinh dưỡng đều khuyến cáo mẹ bầu cần bổ sung đầy đủ để cung cấp dinh dưỡng cho sức khỏe của mẹ, cho sự hình thành và phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Vậy cách uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu như thế nào mớ

1. Khi nào bà bầu nên bắt đầu uống sắt - canxi - DHA?

Để hiểu được vì sao trong quá trình mang thai cần phải bổ sung sắt - canxi - DHA và nên bắt đầu uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu từ thời điểm nào, mẹ bầu cần nhìn thấy được tầm quan trọng của bộ ba dưỡng chất này với cơ thể và sức khỏe thai nhi. 

1.1. Vai trò của sắt - canxi - DHA đối với sức khỏe mẹ bầu

Sắt

Khi mang thai, mẹ bầu cần một lượng lớn máu mang dưỡng chất vừa đảm bảo cung cấp đủ cho hoạt động của cơ thể, vừa nuôi dưỡng thai nhi phát triển. Sắt có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành hồng cầu - thành phần chiếm đến 96% trong các tế bào máu. Vì vậy mà lượng sắt cung cấp cho mẹ bầu cần gấp đôi so với nhu cầu bình thường. 

Trong các trường hợp cơ thể không được bổ sung sắt đầy đủ, hầu hết các mẹ đều mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt. Thiếu máu do thiếu sắt có thể để lại những ảnh hưởng nhẹ nhàng đến những hậu quả nặng nề đối với cả sức khỏe của mẹ và thai nhi. 

- Mẹ bầu thường xuyên cảm thấy người mệt mỏi, uể oải, hay bị hoa mắt, chóng mặt..

- Trong quá trình mang thai, lượng máu cơ thể người mẹ cần tăng thêm đến 50% mà sắt lại có vai trò hết sức quan trọng trong việc vận chuyển O2 và CO2 . Khi thiếu sắt, quá trình vận chuyển này giữa cơ thể mẹ và thai nhi cũng bị ảnh hưởng đáng kể. 

- Thiếu máu do thiếu sắt có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đối với thai nhi như: suy dinh dưỡng bào thai dẫn đến trẻ sinh ra có thể nhẹ cân, thấp còi; sinh non; ảnh hưởng đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ…

Không chỉ tham gia vào quá trình tạo hồng cầu, sắt còn góp phần vào các giai đoạn hình thành tế bào phôi thai trong 2 tuần đầu tiên của thai kỳ. Sắt đồng hành tạo ra các tế bào mới, phân chia tế bào và tạo nhân tế bào. Đặc biệt, các tế bào thần kinh của thai nhi cũng được hình thành như vậy, nhờ vào vi chất sắt và acid folic có trong nguồn dinh dưỡng. Vậy nên, nếu không được cung cấp đủ sắt trong quá trình phát triển của thai nhi, bé sinh ra có khả năng sẽ kém thông minh, nhạy bén hơn so với những bé được bổ sung đầy đủ. 

Với cơ chế hình thành nên các enzyme miễn dịch, sắt còn có giúp xây dựng “hàng rào bảo vệ” hệ thống miễn dịch, sức đề kháng của cả mẹ và bé. Nhờ có sắt, các nguy cơ tiềm ẩn về bệnh nhiễm trùng hay suy giảm sức đề kháng cũng giảm thiểu đáng kể. 

Ngoài ra, sắt là một trong những vi chất có tác dụng tạo cảm giác ăn ngon miệng, kích thích thèm ăn cho mẹ bầu. Không chỉ “ăn được”, sắt còn giúp mẹ bầu “ngủ được”, hạn chế tình trạng trằn trọc khó ngủ, ngủ ngon hơn và sâu giấc hơn. Khi “ăn được, ngủ được”, thể trạng mẹ bầu cũng trở nên khỏe khoắn, tinh thần vui tươi, sẵn sàng chào đón một em bé khỏe mạnh, đáng yêu. 

Canxi

Canxi là một vi chất có vai trò quan trọng, đồng hành và bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Tổng hợp từ các nghiên cứu về sức khỏe mẹ và bé, lượng canxi mẹ bầu cần cung cấp trong quá trình mang thai gấp khoảng 1.5 lần so với bình thường. 

• Với mẹ bầu:

- Canxi tham gia vào quá trình bài tiết sữa mẹ, đảm bảo nguồn sữa chất lượng, dinh dưỡng cho bé. 

- Bổ sung đầy đủ canxi giúp mẹ bầu hạn chế được các bệnh về xương khớp như yếu xương, xốp xương và loãng xương. Bởi lẽ, nhu cầu canxi cho cơ thể mẹ bầu cao hơn so với bình thường, nếu khẩu phần thiếu hụt canxi, cơ thể phải cân bằng canxi trong máu bằng huy động canxi từ xương.

- Giảm nguy cơ bị tiền sản giật. 

- Hỗ trợ điều hòa và duy trì ổn định các hoạt động chuyển hóa của cơ thể. 

• Với thai nhi: 

- Canxi là vi dưỡng chất tác động trực tiếp lên cấu tạo và sự phát triển của hệ thống xương, răng và não bộ của trẻ, giúp cơ thể hình thành hệ xương và răng vững chắc, đảm bảo chức phận thần kinh. Vì vậy, nếu nhu cầu canxi của người mẹ không được đáp ứng đủ trong những giai đoạn này sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển chiều cao của trẻ sau này.

- Canxi cũng tham gia vào quá trình đông máu, tạo điều kiện cho sự đông máu bình thường. 

DHA

Việc bổ sung đầy đủ DHA cho bà bầu trong suốt quá trình mang thai đem lại 05 lợi ích vượt trội cho sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi. 

• Với mẹ bầu: 

- DHA là một loại dưỡng chất có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể của mẹ bầu, đồng thời tăng cường sức đề kháng giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh. 

- DHA hỗ trợ giảm tỷ lệ sinh non ở mẹ bầu từ tuần thứ 22 trở đi và hạn chế được nguy cơ bị tiền sản giật. 

- DHA còn kích thích sản xuất chất dẫn truyền thần kinh mang tên serotonin có vai trò cân bằng cảm xúc, tâm trạng giúp mẹ bầu hạn chế được tình trạng trầm cảm sau sinh. 

- Nhớ có cơ chế chống viêm và khả năng làm giảm lượng thành phần cholesterol xấu ở trong máu, DHA giúp mẹ bầu cải thiện được các bệnh lý liên quan đến thời kỳ mãn kinh như các bệnh về tim mạch, thần kinh và xương khớp. 

• Với thai nhi:

- DHA là thành phần có trong chất xám và tham gia cấu tạo hệ thống dẫn truyền thần kinh nên có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển não bộ của trẻ. Các nghiên cứu đã chỉ ra, nếu cơ thể trẻ bị thiếu dưỡng chất DHA từ trong quá trình mang thai và 8 năm đầu đời sẽ kém thông minh, chậm phát triển, phản xạ chậm hơn so với những trẻ khỏe mạnh toàn diện. 

- DHA không chỉ tham gia vào hình thành não bộ mà còn là dưỡng chất quan trọng phát triển hệ thống thị giác của trẻ, đặc biệt là võng mạc - nơi tiếp nhận ánh sáng, hình ảnh. DHA còn  giúp hạn chế được tật khúc xạ bẩm sinh cho em bé. 

- DHA còn có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế được các bệnh viêm nhiễm, dị ứng. 

1.2. Vậy khi nào bà bầu nên bắt đầu uống sắt - canxi - DHA?

"Thời điểm vàng để bắt đầu uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu là khi nào?" là câu hỏi mà các chuyên gia dinh dưỡng nhà VHN Bio nhận được nhiều nhất. 

Sắt - canxi - DHA đều là những dưỡng chất cần thiết để bổ sung năng lượng, dinh dưỡng cho cơ thể mẹ bầu và thai nhi. Vì vậy, việc uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu nên được thực hiện trong suốt quá trình mang thai. 

Tuy nhiên, với những mẹ bầu chưa bổ sung sắt - canxi - DHA ngay từ đầu cũng đừng lo lắng quá nhé. Bởi lẽ, bộ ba dưỡng chất nêu trên tương đối dễ hấp thu nên mẹ bầu hãy uống với liều bù thiếu để cơ thể khỏe mạnh hơn nhé!

Để tốt nhất, bố mẹ nên có kế hoạch mang thai để chăm sóc, bồi bổ vi chất dinh dưỡng từ trước, giúp quá trình mang thai của mẹ thuận lợi hơn. Uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu trước thời điểm thụ thai khoảng 3 đến 6 tháng là hợp lý nhất, bố mẹ lưu ý nhé! 

2. Hàm lượng sắt, canxi và DHA cần bổ sung trong mỗi giai đoạn thai kỳ

Quá trình mang thai của phụ nữ được chia thành ba giai đoạn:

- Tam cá nguyệt thứ nhất: 3 tháng đầu thai kỳ

- Tam cá nguyệt thứ hai: 3 tháng giữa thai kỳ

- Tam cá nguyệt thứ ba: 3 tháng cuối thai kỳ

Ở mỗi giai đoạn khác nhau, nhu cầu về vi dưỡng chất sắt - canxi - DHA cho cơ thể mẹ bầu có thể khác nhau, phụ thuộc vào các mốc hình thành và phát triển của thai nhi. Cụ thể:

- Ở ba tháng đầu của thai kỳ, phôi thai bắt đầu phân chia và phát triển tế bào. Cơ thể của thai nhi dần dần cấu tạo lên hình hài cơ thể. Thường nhu cầu vi chất dinh dưỡng trong giai đoạn này ở mức vừa phải. 

- Sang đến giai đoạn tam cá nguyệt thứ hai, cơ thể mẹ bầu có nhu cầu cao hơn về việc bổ sung các chất dinh dưỡng. Bởi đây chính là giai đoạn thai nhi phát triển cơ thể một cách nhanh chóng. 

- Cuối cùng, ba tháng cuối của thai kỳ, em bé chủ yếu phát triển vượt trội về cân nặng, chiều dài cơ thể và não bộ. Trong khi đó, sắt - canxi - DHA là bộ ba dưỡng chất là thành phần tham gia trực tiếp vào quá trình hình thành, phát triển cơ thể trẻ nhỏ. Đồng thời, giai đoạn này mẹ bầu cũng thường cảm thấy mệt mỏi hơn do thai nhi bắt đầu to nhanh và hiện tượng sinh non, tiền sản giật cũng có nguy cơ đe dọa. Do đó, cần uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu với một lượng lớn, đủ cung cấp cho cả cơ mẹ và em bé. 

Theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng, hàm lượng uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu ở từng giai đoạn như sau:

3. Cách uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu

Bộ ba sắt - canxi - DHA đúng là những dưỡng chất vô cùng thiết yếu đối với sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi, tuy nhiên cách uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu như thế nào cho hiệu quả không phải ai cũng biết. Hãy “theo chân” các chuyên gia dinh dưỡng nhà VHN Bio để tìm hiểu chi tiết nhé!

3.1. Cách uống sắt

Sắt bắt đầu được hấp thu tại dạ dày, hấp thu tốt nhất tại tá tràng và ít hơn tại ruột non. Tuy nhiên, để sắt hấp thu được thì nó phải chuyển được từ dạng sắt (II) thành sắt (III). 

Đồng thời, sắt tương tác với thức ăn làm giảm phần trăm hấp thu thành phần này nên các chuyên gia khuyến cáo nên uống sắt lúc bụng đói. Thời điểm tốt nhất giúp mẹ bầu bổ sung sắt hiệu quả chính là uống vào buổi sáng trước khi ăn, vưa đúng vào thời điểm hàm lượng sắt có trong cơ thể đang ở mức thấp nhất. 

Vì sắt có mùi hơi tanh nên được khuyến cáo uống cùng với nhiều nước (khoảng 200 ml) để dễ hòa tan và hấp thu hơn. 

3.2. Cách uống canxi

Ngược lại với sắt, canxi là một loại dưỡng chất cần uống sau khi ăn để tránh tác dụng không mong muốn trên dạ dày. Bên cạnh đó, canxi cũng được khuyến cáo không nên uống vào buổi tối để tránh tích tụ canxi tại thận và đường tiết niệu. 

Thời điểm bổ sung canxi tốt nhất là khoảng từ 6 giờ đến 8 giờ sáng để đảm bảo cơ thể có thể hấp thu nhiều nhất lượng dưỡng chất. Bởi, canxi sẽ được hấp thu tốt hơn sau khi ăn, cộng thêm tác động của vitamin D từ ánh sáng mặt trời thúc đẩy khả năng chuyển hóa và hấp thu của canxi. 

Mẹ bầu cần cung cấp một lượng khá lớn canxi trong một ngày nên có thể chia ra uống 2 lần vào mỗi buổi sáng và buổi trưa là phù hợp nhất. 

***Lưu ý: Không được uống canxi và sắt đồng thời vì sắt sẽ bị cản trở hấp thu bởi nguyên tố vi lượng canxi. 

Mẹ bầu cần tư vấn liệu trình bổ sung các loại vi chất hợp lý hãy nhấn đăng ký ngay tại đây để nhận tư vấn miễn phí nhé!

3.3. Cách uống DHA

DHA có bản chất là một acid béo không no nên nó có thể hòa tan và hấp thu tốt nhất trong ”môi trường” giàu chất béo. Vì vậy, DHA không quá kén thời điểm uống. 

Tuy nhiên, để lượng DHA có thể hấp thu cao gấp 3 đến 4 lần so với bình thường, mẹ bầu nên bổ sung ngay tại thời điểm  trước, trong và sau bữa ăn. Thông thường, khoảng 30 phút trước khi ăn hoặc 1 giờ đồng hồ sau ăn. 

Với ưu thế về thời điểm uống này có thể giúp mẹ bầu khắc phục được mùi tanh của DHA bằng cách sử dụng cùng với một số đồ ăn uống có mùi thơm hơn. 

3.4. Lịch trình uống sắt, canxi và DHA cho bà bầu

Với đặc điểm riêng của mỗi loại vi dưỡng chất được nêu ra ở trên, chuyên gia dinh dưỡng nhà VHN Bio khuyến cáo mẹ bầu nên uống kết hợp 3 loại sắt - canxi - DHA theo lịch trình sau để có thể hấp thụ tốt nhất nhé!

Tuy nhiên, với những mẹ bầu có tiền sử bệnh dạ dày nên uống sắt sau khi ăn, tránh uống khi bụng rỗng gây kích ứng niêm mạc dạ dày. 

Theo lịch trình được đề cập bên trên, mẹ bầu có thể cân nhắc ăn sáng sớm hơn một chút và bổ sung 1 viên sắt cách bữa ăn khoảng 1 tiếng nhé! 

4. Bà bầu cần lưu ý gì khi uống sắt canxi và DHA 

Để việc uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu đạt hiệu quả tốt nhất , mẹ bầu cần lưu ý những điều sau nhé!

- Duy trì uống sắt - canxi - DHA cho bà bầu đều đặn, nên uống cùng một thời điểm mỗi ngày. 

- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, cà phê, đồ uống chứa acid oxalic…

- Không nên uống sữa, ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ gần với thời điểm bổ sung sắt. 

- Nếu mẹ bầu đang điều trị các bệnh về dạ dày có sử dụng thuốc kháng acid dạ dày, mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về lịch trình dùng sắt để đảm bảo an toàn, hiệu quả hơn. 

- Nên uống nhiều nước trong quá trình sử dụng sắt, canxi để hạn chế được tình trạng tích tụ sỏi thận, sỏi tiết niệu. 

Để được giải đáp bất cứ thắc mắc nào về vấn đề sức khỏe, vui lòng liên hệ tới tổng đài chăm sóc sức khỏe 0247.1060.666 để gặp bác sĩ/ dược sĩ của Viện Dinh dưỡng VHN Bio và được hỗ trợ tư vấn miễn phí. Hoặc tìm hiểu thêm thông qua website: http://vhnbio.vn / Fanpage: Dinh dưỡng thông minh VHN Bio.